Bullshit

‘Fors minder migranten nodig voor arbeidsmarkt als vrouwen meer uren draaien’, kopte de Telegraaf tevreden. ‘Vrouwen moeten kinderen baren om de bevolkingskrimp tegen te gaan en daarna meteen door naar hun fulltime baan om migranten buiten de poort te houden,’ vertaalde historicus Nadia Bouras behulpzaam.

Op verzoek van de Tweede Kamer onderzochten NIDI en CBS hoe de bevolkingssamenstelling, zorgkosten en arbeidsmarkt er in 2050 uit zullen zien. Een steeds kleinere beroepsbevolking moet de stijgende zorg- en AOW-kosten betalen voor een steeds grotere groep gepensioneerden. De vraag naar werknemers in de langdurige zorg stijgt van 400.000 arbeidsplaatsen nu naar 900.000 in 2050.

Het lijkt een taai vraagstuk, waarbij we moeten kijken naar brede welvaart. Het bbp zegt namelijk niets over de verdeling van welvaart, noch over milieu, gezondheid, baanzekerheid of huisvesting. De toekomst schreeuwt om creatievere oplossingen. Ik noem er alvast drie.

Laten we niet alleen kijken naar het aantal uren, maar ook naar de hoogte van het uurloon. Vrouwen verdienen per uur gemiddeld 14% minder, in het bedrijfsleven zelfs 19%. Mensen met migratieachtergrond verdienen, ook bij gelijk opleidingsniveau, een lager uurloon: verschillen lopen op tot wel 29%. In plaats van de groepen met de laagste uurlonen te vragen meer uren te werken, kunnen we ook werkgevers strenger controleren op gelijke beloning. Als de lonen stijgen, stijgen de AOW-premies vanzelf mee.

En: laten we niet alleen kijken naar betaald, maar ook naar onbetaald werk. Dat doen in Nederland vooral vrouwen, in enorme hoeveelheden. Terecht waarschuwt NIDI dat als vrouwen meer uren betaald werken, dit leidt tot verhoogde arbeidsvraag in de kinderopvang, en voor de vervanging van mantelzorg. (Het kan trouwens ook tot gevolg hebben dat, god verhoede het, stellen hun zorgtaken gelijk gaan verdelen en, owee, dat mannen daardoor minder uren gaan werken. Voor je het weet zijn er meer migranten nodig!)

Maar laten we vooral niet alleen kijken naar de omvang van de beroepsbevolking, maar ook naar de kwaliteit van werk. Is er écht een tekort aan mensen? Of kunnen we verveelde medewerkers bevrijden uit betekenisloze banen en hen verleiden zinvol werk te doen? Onderzoek toont dat een kwart tot een derde van de mensen hun baan nutteloos vindt. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in vitale beroepen. Mannen hebben, ook naar eigen zeggen, vaker een bullshit job.

‘Fors kortere werkweek mogelijk als mannen zinniger werk gaan doen’ was ook een goede kop geweest.