In dit tempo duurt het nog 61 jaar voordat vrouwen en mannen evenveel verdienen

Nog steeds verdienen vrouwen veel minder dan mannen voor hetzelfde werk. Tijd om de wet die hieraan een einde wil maken snel aan te nemen, schrijven Sophie van Gool en Coco van Beveren.

Verschenen in Trouw, 6 september 2020.

Nederland heeft te weinig gedaan om te zorgen dat vrouwen en mannen gelijk worden beloond voor gelijk werk, zo oordeelde het Europees Comité voor Sociale Rechten vorige maand. Hoewel ongelijke beloning al sinds 1980 bij wet verboden is, verdienen vrouwen nog steeds minder dan mannen voor hetzelfde werk.

Er is weinig controle op uitvoering van deze wet, salarissen zijn niet transparant, en onderzoek laat zien dat werk gedaan door vrouwen structureel minder op waarde wordt geschat. Het is voor individuele werknemers daardoor lastig om erachter te komen of ze oneerlijk worden beloond. Laat staan dat ze dit kunnen bewijzen.

Vorig jaar dienden PvdA, GroenLinks, SP en 50Plus een initiatiefwet in voor gelijke beloning van mannen en vrouwen. Deze wet moet het makkelijker maken om ongelijke beloning daadwerkelijk aan te pakken. De bewijslast voor gelijke beloning verschuift in dit voorstel van werknemer naar werkgever: werkgevers zullen zich moeten laten certificeren en bovendien moeten ze elke drie jaar cijfers aanleveren. Als blijkt dat zij hun werknemers ongelijk belonen voor gelijk werk, kunnen ze boetes krijgen.

Werkgevers denken dat een cao zorgt voor gelijk loon

Het is hoog tijd dat de regering ingrijpt en werkgevers hiertoe verplicht. Ondanks overweldigend bewijs gelooft 75 procent van de werkgevers namelijk niet dat in de eigen organisatie een loonkloof bestaat. Veel leidinggevenden zijn ervan overtuigd dat een cao of een systeem van functiewaarderingen een organisatie immuun maakt voor een loonkloof. Niets blijkt minder waar: bij wereldwijd onderzoek onder 3500 bedrijven kon minder dan 1 procent aantonen dat vrouwen en mannen gelijk werden beloond.

De meeste organisaties zijn huiverig voor intern onderzoek naar een mogelijke loonkloof. “Maken we geen slapende honden wakker?”, vragen directeuren en verantwoordelijken voor het personeelsbeleid bij grote bedrijven. Bang voor hoge kosten of rechtszaken, of uit angst om aan de schandpaal te worden genageld houden organisaties hun data voor zich en weigeren ze beloningsverschillen te onderzoeken.

Ondertussen blijft de loonkloof bestaan. Gemiddeld verdienen vrouwen in Nederland per uur 14 procent minder dan mannen. In een werkend leven telt dit gemiddeld op tot een verschil van 300.000 euro.

Een deel van dit verschil is te verklaren door functieniveau en werkervaring, maar een belangrijk deel ook niet. Voor vrouwen met een migratie-achtergrond is de loonkloof nog groter. Het bruto uurloon van Turks-­Nederlandse vrouwen ligt gemiddeld 29 procent lager dan dat van witte Nederlandse vrouwen. Voor Marokkaans-Nederlandse vrouwen is het verschil 21 procent, voor Surinaams-Nederlandse vrouwen 11 procent en voor Antilliaans-Nederlandse vrouwen 4 procent (vergeleken met witte Nederlandse vrouwen).

De initiatiefwet is al anderhalf jaar in behandeling bij de Tweede Kamer

Al in 2010 gaf het VN-comité tegen discriminatie van vrouwen (CEDAW) de Nederlandse regering het advies meer actie te ondernemen tegen ongelijke beloning. Het oordeel van het Europees Comité voor Sociale Rechten bewijst dat er in tien jaar weinig is veranderd.

Als we door zouden gaan in het tempo van voor de corona-uitbraak, zou het nog 61 jaar duren voordat vrouwen en mannen evenveel verdienen. Nu vooral vrouwen de dupe dreigen te worden van de corona-ontslagen zou dat nog langer kunnen gaan duren.

De initiatiefwet is al anderhalf jaar in behandeling bij de Tweede Kamer, zonder uitzicht op een debat of stemming. Ondertussen gaan veel organisaties (al dan niet onbewust) rustig door met het ongelijk belonen van hun medewerkers: ze meten het verschil in salaris niet en ‘kunnen’ daarom geen actie ondernemen. Tweede Kamer: maak haast en stem voor de Wet gelijke beloning van vrouwen en mannen. Sinds het indienen in maart 2019 zijn werkende vrouwen in Nederland alweer miljarden misgelopen. Het is tijd voor verandering.